کمیاب ترین عامل توسعه در ایران، دانش توسعه است - وبلاگ رابا

به گزارش وبلاگ رابا، هر بار که مسئله ای غیرطبیعی برای کشور پیش آمده، اهمیت الگوی توسعه بیشتر آشکار شده است. کمال اطهاری، کارشناس ارشد اقتصاد توسعه می گوید: در میان فعالان سیاسی، روشنفکران، اقتصاددان ها و کنشگران مدنی به اهمیت الگوی توسعه تاکید می شود اگرچه من خیلی به دولت ها و گفته آن ها باور ندارم و معتقد نیستم که بتوانند چنین مسیری را تجهیز کنند اما از جامعه مدنی انتظار دیگری می رود.

اطهاری در گفت وگو با پایگاه خبری اتاق ایران می گوید: مخاطب اصلی برنامه توسعه روشنفکران، جامعه مدنی و جامعه هستند نه دولت؛ چون دولت گوش شنوا ندارد و همین خصیصه اش مردم را ناامید می کند. برای تجهیز جامعه مدنی قدرتمند، باید سعی کنیم درباره الگوی توسعه جایگزین گفت وگو کنیم. باید شعار توسعه عمرانی به توسعه همه جانبه تبدیل شود.

اطهاری معتقد است: بعد از انقلاب به درستی عنوان کردند که وظیفه انقلاب توسعه است نه عمران و برای همین به برنامه های توسعه تأکید کردند. عمران از فکر مهندسی برمی آید، اما بعد از مدتی برنامه توسعه هم دچار کژکارکردی شد. مشکل ایران نبود زیرساخت های سخت برای توسعه بود.

او ادامه می دهد: برای توسعه صنعتی نیاز به زیرساخت بود. اما بعد از اینکه جامعه پیچیده شد، قاعدتاً نیاز به توسعه همه جانبه در رأس قرار می گیرد. یعنی عملیات عمرانی که دولت انجام داده بود و حتی سرمایه گذاری های صنعتی، خصلت جزیره ای و کانی وار داشته است.

به گفته اطهاری در خصلت جزیره ای اجزای اقتصاد با هم هم خوانی و ارتباط ندارد. در این شرایط برنامه های عمرانی اگر به برنامه توسعه تبدیل نشود، همین خصلت کلونی بودن را تکرار می کند.

اطهاری تصریح می کند: جرالد میرر، اقتصاددان توسعه می گوید کمیاب ترین عامل توسعه دانش است و واقعیت این است که هر چه می گذرد این عامل کمیاب در حوزه سیاسی ما حتی کمیاب تر می شود. کمیاب ترین عامل توسعه در ایران نداشتن و بی توجهی دانش توسعه است. این پریشانی ناشی از بحران هایی است که سیاست های غلط گذشته آن را به وجود آورده و کم کم راه رفتن گذشته را نیز فراموش می کنند. الگوی توسعه در درجه اول توجه به دانش توسعه است.

اطهاری تاکید می کند: الگوی کامل برنامه ریزی توسعه در کشور انجام نشده و دانش در این میان مفقودشده است. الگوی توسعه کامل، توسعه پایدار است؛ یعنی شما باید محیط زیست را دریابید، مشارکت را حتماً داشته باشید، رفاه و عدالت را باید داشته باشید و رشد اقتصادی را با این ها توأم کنید. پیکربندی این ها در دوران بلوغ مهم است.

او راه برون رفت از مشکل را چنین تبیین می کند: باید گفتمان شایسته الگوی توسعه راه بیفتد و باید از اصول مشترک تجربه جهانی استفاده شود تا پیکربندی خاص ایران را برای آن به وجود آید. وگرنه دولتی که فقط به سازه توجه دارد، دولتِ بنا است و با الگوی توسعه استعماری مملکت را اداره می کند و در این میان یک سری بورژوازی دولتی هم رانت می خورند و پروژه ها هر چه بزرگ تر، رانت بیشتر و بهتر.

اطهاری در پاسخ به اینکه چقدر ویژگی جامعه ایرانی ضد توسعه عمل می کند؟ می گوید: بی شک ایران، جامعهٔ کوتاه مدت نیست. روشنفکران با جعل واژگان نمی توانند آنچه برای جامعه شان انجام نداده اند را به خصایص ژنتیک جامعه شان نسبت دهند. اگر سخن آن ها درست باشد، کوتاه مدت تر از جامعهٔ فرانسه در کمتر از 90 سال از انقلاب فرانسه (1789) تا کمون پاریس (1871) نمی توان یافت که در طول این مدت دو بار سلطنتی، دو بار امپراتوری، دو بار جمهوری، و یک بار سوسیالیستی (کمون پاریس) شد. من معتقدم به جای گفتن از این الگوی، روی تدوین الگوی توسعه اجماع شود.