تالاب های چهارمحال و بختیاری زیستگاه پرندگان مهاجر ، شناسایی 296 گونه پرنده در استان - وبلاگ رابا

به گزارش وبلاگ رابا، تالاب های استان چهارمحال و بختیاری سالانه در دو نوبت میزبان پرندگان مهاجر با ارزش حفاظتی بالا هستند، تا به امروز 296 گونه پرنده در استان شناسایی و ثبت شده است.

گروه استان های وبلاگ رابا، تالاب های استان چهارمحال و بختیاری از جاذبه های با ارزش طبیعی این سرزمین به شمار می آیند و مکان های مناسبی برای گردشگری بوده که به علت زیبایی خاص آن ها هرساله مسافران زیادی را به خود جذب می نمایند.

استان چهارمحال و بختیاری دارای شش تالاب مهم است که این تالاب ها نقش حیاتی برای بسیاری از جانوران و پرندگان دارد. ویژگی شاخص و مهم این تالاب ها نسبت به سایر تالاب های ایران قرار گرفتن آن ها در ارتفاع بیش از دو هزار متری است.

وجود آب بندها، باتلاق ها و تالاب های طبیعی در این منطقه سبب شده است تا هزاران پرنده بومی و مهاجر در این زیستگاه ها به طور دایم و موقت زندگی نمایند.

واقع شدن تالاب های چهارگانه چغاخور، گندمان، علی آباد و سولقان و دو تالاب چال تر و چال خشک در گستره چهارمحال و بختیاری شرایطی ویژه و منحصر به فردی را برای این قطعه از طبیعت کشور به لحاظ ارزش های زیست محیطی و ظرفیت های اکوتوریسمی به ارمغان آورده است.

تالاب های که به صورت زنجیروار از ضلع جنوبی شهرستان بروجن، در امتداد کوه کلار به طرف غرب منطقه گسترده شده و با ایجاد یک مجموعه بزرگ زیستی، زیستگاه های کم همتای پرندگان مهاجر و ماهیان منحصر به فرد است.

این مجموعه تالابی بزرگ و ارزشمند، چهارمحال و بختیاری را به یکی از شاه راه های عبور پرندگان مهاجر و آبزی از کشور های اروپایی و روسیه و استان های شمالی کشورمان به سمت کشور های حوضه خلیج فارس تبدیل نموده است.

تالاب بین المللی چغاخور در ارتفاع حدود دوهزار و 270 متری از سطح آب های آزاد واقع شده است، از زیباترین و بزرگترین تالاب های استان است که رشته کوه کلار با قله سه هزار و 830 متری از سمت جنوب غربی مشرف بر آن است.

مساحت آبی تالاب از 960 هکتار قبل از احداث سد بر روی آن به یک هزار و 500 هکتار بعد از احداث سد افزایش یافته، مساحت منطقه شکار ممنوع تالاب، دوهزار و 500 هکتار است.

میانه طول تالاب، پنج هزار و 400 متر و عرض آن بین 250 تا 400 متر در بخش های مختلف متغیر است، پیش از احداث سد به حدود شش متر در نواحی شمالی آن رسیده است و عمق میانهی حدود سه متر دارد.

تالاب را مرغزاری وسیع در بر گرفته که مساحت آن حدود 700 هکتار برآورد شده است. این مرغزار در ماه های اردیبهشت تا مهر که سطح آب تالاب رو به کاهش می رود از این هم وسیع تر می گردد. این ناحیه، آب و هوایی مرطوب با تابستان های معتدل و زمستان های سرد دارد و از نقاط ییلاقی چهارمحال و بختیاری محسوب می گردد.

منابع تأمین نماینده آب تالاب عمدتاً نزولات جوی و چشمه ها یا آبدهی نسبتاً بالای منطقه از جمله چشمه سیبک، تنگ سیاه، زوردگان، اورگان، ساکی آباد، گلوگرد است که در بخش غرب و جنوب تالاب قرار دارند، جریان های سطحی سهم اندکی در تأمین آب تالاب ایفا می نمایند.

از پاییز تا بهار هر ساله هزاران پرنده بومی و مهاجر در این تالاب به سربرده و تخم گذاری می نمایند. از انواع پرندگان دائمی یا مهاجری که در تالاب بین المللی شناسایی شده اند، می توان به انواع مرغابی، غاز و اردک، آنقوت، چنگر، انواع حواصیل، لک لک سفید، خروس کولی و فلامینگو اشاره نمود.

در تالاب بین المللی چغاخور غیر از پرندگان یاد شده انواعی از آبزیان نیز زیست می نمایند که ماهی کپور و کولی از مهم ترین آن ها محسوب می شوند، بعلاوه زیست نوعی ماهی از خانواده گامبوز و ماهی گورخری در این مکان است.

دومین تالابی که باید به آن اشاره نمود تالاب گندمان به عنوان یکی از آبگیر های حوزه آبریز آقبلاغ با فاصله ای نه چندان دور از تالاب چغاخور قرار گرفته است، به طوری که بخشی از آب خروجی تالاب چغاخور به این تالاب سرازیر می گردد.

این تالاب در نزدیکی شهر گندمان از شهرستان بروجن در 70 کیلومتری شهرکرد قرار گرفته است. این تالاب در فهرست 10 تالاب برتر پرنده نگری در ایران واقع شده است و در دفتر بین المللی تحقیقات پرندگان آبزی لندن ثبت شده است.

پوشش آب دائمی این تالاب در حدود 700 هکتار است و اطراف آن پوشیده از مرغزاری زیباست، رشته کوه چرو با 3500 متر ارتفاع از غرب تا جنوب این تالاب کشیده شده است.

چشمه های اطراف تالاب علاوه بر آن که مکان مناسب جهت گذران اوقات فراغت به شمار می آیند، آب این تالاب را نیز تامین می نمایند که از مهم ترین این چشمه ها می توان به جشمه نصیرآباد، گل گپ، چشمه بیدک و چشمه ستگان اشاره نمود، دیگر منابع تامین نماینده آب تالاب نزولات جوی و رودخانه آقبلاغ است.

یکی دیگر از تالاب های مهم استان تالاب سولقان (سولگان) است با بیش از هشت کیلومتر مربع مساحت در نزدیکی گندمان واقع شده است. این تالاب با مساحتی حدود 115 هکتار به علت قرار گرفتن در ضلع جنوبی جاده چهارمحال و بختیاری به خوزستان به لحاظ گردشگری و زیست محیطی از اهمیت ویژه ای برخورداراست.

تالاب سولقان دارای زیست بوم های زیبایی است و حضور عشایر و مهاجرت و زیست پرندگان مهاجر و رویش گل های رنگارنگ در بعضی فصول سال زیبایی این مکان را چند برابر نموده است و گردشگران زیادی را به خود جذب می نماید، تالاب از دو بخش شرقی و غربی تشکیل شده که تالاب غربی به ولگان نیز شناخته می گردد.

عمق آب تالاب در گذشته متجاوز از یک متر بود و به همین علت محل مناسبی برای زندگی مرغان آبی بود و انواع مختلف پرندگان مهاجر را به خود جلب می نموده است.

تالاب سولقان در زمان پر آبی یکی از منطقه ها ارزشمد زادآوری پرندگان آبزی به خصوص اردک ها بوده است، از انواع پرندگانی که در این تالاب مورد شناسایی قرار گرفته اند می توان به چنگر، یوزگنبی، قورقور و قزل غاز اشاره نمود.

تالاب علی آباد، چال تر و چال خشک است، دیگر تالاب های مهم استان چهارمحال و بختیاری است.

تالاب های چال َتر، چال خشک و علی آباد به صورت زنجیروار از ضلع جنوبی شهرستان بروجن در امتداد کوه کلار به طرف غرب استقرار یافته است.

تالاب علی آباد از تالاب های شهرستان بروجن است که در 55 کیلومتری شهرکرد واقع شده است و محل زمستان گذرانی پرندگانی همانند مرغابی، حواصیل و اگرت بوده، بر اساس اندازه بارش، عمق آب در این تالاب از 10 تا 50 سانتی متر متغیر است.

تالاب زیبای چال تر با وسعتی قریب به 157 هکتار در بین کوه کلار قرار گرفته است. در جنوبی ترین نقطه این تالاب در پای ارتفاعات کوه کلار چشمه زیبائی است که سردترین آب منطقه را دارد چرا که با ذوب شدن برف ها در آفتاب تموز هیچ چیز و هیچ جای زیباتر از این منطقه را نخواهید دید.

تالاب های استان چهارمحال و بختیاری سالانه در دو نوبت (بهاره و پاییزه) میزبان پرندگان مهاجر و جهت عبور پرندگان مهاجر با ارزش حفاظتی بالا هستند، تا به امروز 296 گونه پرنده در استان شناسایی و ثبت شده است.

حضور پرندگان مهاجر تالاب ها

شهرام احمدی، مدیر کل محیط زیست چهارمحال و بختیاری در این رابطه می گوید: برای افزایش توجه جهانی به پرندگان مهاجر و به علت اهمیت آن، توافقنامه پرندگان مهاجر آبزی آفریقا-اوراسیا (AEWA) از سال 2006 میلادی، به برگزاری روز جهانی پرندگان مهاجراقدام نموده است.

احمدی با اشاره به اینکه شعار سال جاری روز جهانی پرندگان مهاجر به خاطر پرنده ها، شب ها نور چراغ ها را کم کنید است تصریح می نماید: این شعار به علت تأثیرات منفی زیادی است که نور های مصنوعی بر پرندگان مهاجر می گذارند.

مدیر کل حفاظت محیط زیست استان به مناسبت این روز گفت: عمده تاثیرات منفی نور های مصنوعی، به علت اختلال در جهت یابی درست پرندگان مهاجر به هنگام پرواز شبانه است و این شعار از انسان ها می خواهد، تا با کاهش استفاده غیر ضروری از نور های مصنوعی در شب هنگام، از نتایج منفی آن بر پرندگان مهاجر کم نمایند.

وی می افزاید: علاوه بر آن در طول سال نیز حضور پرندگان تابستان گذران و جوجه آور و نیز زمستان گذران و گونه های بومی در چهار فصل نیز در تالاب ها گزارش شده است.

شهرام احمدی تصریح می نماید: در بین تالاب های استان، تالاب گندمان که منطقه شکار ممنوع نیز هست، در ثبت مشاهده پرندگان مهاجر تازه سهم بالایی دارد و تالاب بین المللی چغاخور به علت وسعت بیشتر، شاهد حضور گونه های بیشتری از پرندگان مهاجر است.

احمدی بیان می نماید: گونه های در معرض خطر انقراض مانند اردک سرسفید با نام علمی Oxyura leucocephala بار ها در تالاب های استان ثبت و مشاهده شده است که نشان از اهمیت بالای استان در جهت مهاجرت پرندگان با ارزش حفاظتی بالا نیز است.

شایان ذکر است، تا به امروز حضور 296 گونه پرنده که عمده آن ها از پرندگان مهاجر است، در استان شناسایی و مشاهده آن ها ثبت شده است.